"Вынікі стрэс-тэстаў з'яўляюцца дадатковай мерай па павышэнню бяспекі і павелічэнню запасаў бяспекі. Калі якія-небудзь параметры не адпавядаюць патрабаванням МАГАТЭ, нацыянальнага заканадаўства, такую сітуацыю называюць дэфіцытам бяспекі, які абавязкова трэба ліквідаваць. Калi вызначаныя параметры, наадварот, з запасам перавышаюць патрабаванні МАГАТЭ, нацыянальнага заканадаўства, значыць, ёсць запас бяспекі", - адзначыў Алег Собалеў.
Стрэс-тэсты на АЭС па ўсім свеце сталі праводзіць пасля аварыі на японскай АЭС "Фукусіма", якая выклікана моцным землетрасеннем і цунамі. У Еўропе адпаведную працэдуру стрэс-тэстаў распрацавала Еўрапейская група рэгулюючых органаў у галіне ядзернай бяспекі (ENSREG). Такія стрэс-тэсты былі праведзены для ўсіх дзеючых у Еўропе атамных электрастанцый. "Нягледзячы на тое, што ў той час АЭС у Беларусі была на стадыі збудавання, краіна таксама ў добраахвотным парадку вырашыла правесці стрэс-тэсты атамнай электрастанцыі ў 2016-2018 гадах", - удакладніў Алег Собалеў.
Першым этапам гэтай працэдуры стала самаацэнка, якую правяла Беларуская АЭС. На другім этапе па даручэнні ўрада праводзілася нацыянальная адзнака пад агульным кіраўніцтвам Дзяржатамнагляду. Трэцім этапам стала партнёрская праверка ENSREG, па выніках якой еўрапейскія эксперты падрыхтавалі справаздачу са сваімі высновамі.
У выніку у 2019 годзе з'явіўся нацыянальны план дзеянняў па выніках правядзення стрэс-тэстаў БелАЭС. Пры яго падрыхтоўцы ўлічаны прапановы і рэкамендацыі па павышэнні бяспекі, падрыхтаваныя на ўсіх трох этапах. Нацплан ёсць у адкрытым доступе на сайце Дзяржатамнагляду. Ён уключае не толькі пералік мерапрыемстваў, але і тэхнічную апісальную частку. Пазначаны 23 мерапрыемствы. Два з іх - адміністрацыйныя, звязаныя з планаваннем і справаздачнасцю, 21 - змястоўнае.
Як удакладніў Алег Собалеў, па еўрапейскай методыцы падчас стрэс-тэстаў ацэньваюцца некалькі аспектаў. Першы - устойлівасць да паводак і землетрасенняў, экстрэмальных умоў надвор'я, аналізуецца, якім чынам АЭС будзе рэагаваць на неспрыяльныя прыродныя ўздзеяннi і іх спалучэнні. Другі аспект - праца станцыі ва ўмовах страты энергазабеспячэння і цепланосбіта, трэці - кіраванне цяжкімі аварыямі. Па кожнай з трох тэм праводзіцца аналіз, прапануюцца меры па ўзмацненні бяспекі і павелічэнню запасаў бяспекі. Такія падыходы ўжываліся і падчас стрэс-тэстаў Беларускай АЭС.
