Сацапытанні - добрая традыцыя
Першыя сацапытанні пра стаўленне насельніцтва да атамнай энергетыкi пачыналі праводзіцца задоўга да пачатку будаўніцтва БелАЭС, а менавіта ў 2005 годзе. Менавіта тады адбыўся першы галіновы PR-праект па сувязях з грамадскасцю, нацэлены на выяўленне таго, як успрымае насельніцтва тыя ці іншыя энергетычныя праблемы, ацэньвае працу галіны па аказанні паслуг, якія бачыць перспектывы яе развіцця ў галіне якасці і эфектыўнасці. Сацыёлагі цікавіліся ў рэспандэнтаў іх стаўленнем да дыверсіфікацыі паліўных рэсурсаў, пыталіся пра выкарыстанне мясцовых і аднаўляльных крыніц энергіі і, зразумела, ўдакладнялі пункт гледжання на самае галоўнае пытанне - ці варта пачынаць будаўніцтва ўласнай АЭС. Такая інфармацыя была вельмі важная для прыняцця наступных рашэнняў, перакананая намеснік дырэктара Дэпартамента па ядзернай энергетыцы Міністэрства энергетыкі Лілія Дулінец . Акрамя таго, падобнага роду апытанні - гэта сусветная практыка. Пачынаючы ядзерны энергетычны праект, спецыялістам важна заручыцца грамадскай падтрымкай.
- Сацыялагічны маніторынг грамадскай думкі дазваляе атрымаць адказы на пытанні аб тым, што больш за ўсё цікавіць людзей, якія ў іх ёсць асцярогі, звязаныя з ядзернай энергетыкай, якой інфармацыі ім, можа быць, не хапае , - тлумачыць Лілія Дулінец. - Такога роду даследаванні дапамагаюць даведацца, каму насельніцтва больш давярае ў пытаннях інфармавання па атамнай тэматыцы і якімі інфармацыйнымі каналамі часцей карыстаецца.
Варта сказаць, што ўдзельнікамі апытання традыцыйна становяцца за 2000 чалавек, у тым ліку 300 з іх - жыхары Астравецкага раёна. Яшчэ 200 чалавек - гэта тыя, хто ведае пра мірны атаме не па чутках. Прасцей кажучы, гэта эксперты з ліку кіраўнікоў і вядучых спецыялістаў энергетычнай галіны, навукоўцы і выкладчыкі ВНУ краіны.
Галоўны аргумент - экалогія
Які галоўны вынік нядаўна адбыўшагася сацапытання? Напэўна, тое, што ў цэлым энергетычная галіна ўтрымала свае пазіцыі, захаваўшы высокі аўтарытэт і рэпутацыю ў вачах насельніцтва, камэнтуюць яго аўтары. Так, большасць з апытаных, а гэта 67,8 працэнта, станоўча ацанілі і ў цэлым задаволены працай энергетычнай галіны. Ацэнкі экспертаў яшчэ вышэй, яны склалі 84,1 працэнта. Галоўным пазітыўным аргументам стала адсутнасць сур'ёзных прэтэнзій і нараканняў насельніцтва да энерга- і цеплазабеспячэння.
Што да атамнай энергетыкі, то апытаныя асабліва высока ацанілі яе экалагічны складнік. Лілія Дулінец адзначае:
- Нас парадавала, што каля паловы апытаных лічаць, што ўвядзенне ў эксплуатацыю Беларускай АЭС палепшыць экалагічную сітуацыю ў краіне. Гэта вельмі важна, бо з насельніцтвам праводзіцца вялікая інфармацыйная і тлумачальная праца. Мы стараемся растлумачыць экалагічныя перавагі выкарыстання ядзернага паліва для вытворчасці электраэнергіі ў параўнанні з іншымі відамі паліўных рэсурсаў, што асабліва актуальна, калі мы стаім на парозе глабальнага пацяплення. І выкарыстанне электраэнергіі, выпрацаванай на атамных электрастанцыях, разглядаецца як адно з ключавых у вырашэнні праблемы змянення клімату планеты.
У асноўным гэта пацвярджаюць і вынікі даследавання: істотных змен у адказе на пытанне аб неабходнасці развіцця ядзернай энергетыкі ў Беларусі не адбылося. Станоўча ставяцца да будаўніцтва Беларускай АЭС 59,8 адсотка апытаных. Як адзначаюць спецыялісты, невялікія ваганні пазітыўна і негатыўна настроеных рэспандэнтаў ўкладваюцца ў дыяпазон памылкі выбаркі.
Лілія Дулінец падкрэсліла: пачынаючы з 2013 года, стаўленне насельніцтва да ядзернай энергетыцы застаецца прыкладна на адным узроўні - адна траціна насельніцтва ўсё яшчэ не вызначылася ў сваёй пазіцыі, а колькасць прыхільнікаў больш чым у два разы перавышае лік яе супернікаў.
Плюсы і мінусы
Даследаванне было б няпоўным, калі б не ўтрымлівала інфармацыі аб пытаннях, якія хвалююць апытаных. Так, напрыклад, аказалася, што ўсе з іх, незалежна ад полу і ўзросту, у якасці прыярытэту вылучылі захаванне тэхнічных патрабаванняў бяспекі і ажыццяўленне дзяржаўнага нагляду ў ходзе будаўніцтва АЭС.
Лілія Дулінец адзначыла, што інфармаванне па гэтых пытаннях павінна быць прыярытэтным:
- Магчыма, мы не надавалі гэтым пытанням дастаткова ўвагі, лічачы, што яны ставяцца да вельмі складанай і спецыфічнай сферы, якая патрабуе спецыяльных ведаў. Але паколькі гэтыя пытанні цікавяць грамадскасць, РУП «Беларуская АЭС» і Дэпартамент па ядзернай энергетыцы Мінэнерга сумесна з іншымі зацікаўленымі будзе аргументавана і ў максімальна поўным аб'ёме інфармаваць грамадскасць аб выкананні ўсіх патрабаванняў падчас будаўніцтва для безумоўнага забеспячэння бяспекі АЭС.
Акрамя таго, даследаванне ў чарговы раз пацвердзіла: адной з галоўных прычын непрымання часткай насельніцтва будаўніцтва БелАЭС па-ранейшаму застаюцца асцярогі перад узнікненнем новай тэхнагеннай катастрофы, аналагічнай адбыўшайся на Чарнобыльскай АЭС. У сувязі з гэтым, кажа Лілія Дулінец, экспертам неабходна далей працаваць для павышэння ўзроўню граматнасці насельніцтва па пытаннях бяспечнага выкарыстання ядзернай энергіі. І пачынаць гэтую працу варта як мага раней - яшчэ з школьнага ўзросту. Не выключана, што наспела пытанне ўвядзення спецыяльнага курса лекцый у навучальных установах, які тлумачыў б выкарыстанне энергіі атама як у энергетыцы, так і ў іншых галінах эканомікі.
- Да мінусаў ядзернай энергетыкі і насельніцтва, і эксперты таксама адносяць праблему ўтылізацыі радыеактыўных адкідаў. У сувязі з гэтым неабходна больш папулярызаваць праектныя рашэнні па абыходжанні з радыеактыўнымі адходамі, якія рэалізуюцца на БелАЭС, і перадавую сусветную практыку, на якой гэтыя рашэнні заснаваны.
А яшчэ аказалася, што, нягледзячы на наяўнасць у краіне двух інфармацыйных цэнтраў па атамнай энергіі, многія пра іх ніколі не чулі. Прытым што з моманту адкрыцця інфармацыйны цэнтр у Астраўцы наведала больш за 20 000 чалавек, з ліку апытаных пра яго ведаюць толькі парадку 16,9 працэнта. Выдатна абсталяваны інфацэнтр ў Мінску, дзе толькі за гэты год пабывала каля 30 000 школьнікаў і дарослых, але пра яго ведаюць і таго менш - 10,5 адсотка. Так што кірунак, дзе варта было б узмацніць працу, відавочны.
Зрабілі энергетыкі яшчэ адну важную выснову: улічваючы грамадскую значнасць соцсетак, яны актыўна працуюць на папулярных акаўнтах. І гэта прысутнасць, запэўніла Лілія Дулінец, будзе расці. А яшчэ да падрыхтоўкі інфармацыі варта прыцягваць вучоных і міжнародных экспертаў. Бо менавіта ім, зыходзячы з даследавання, апытаныя давяраюць больш за ўсё.
